(deze eerste BJK-beleidsvisie is in de zomer van 2023 vervangen door onze nieuwe beleidsvisie)
“ Thuys op den Jeker “
– Visiedocument BJK –
(Wilt u lid worden van BJK? Dat kan via deze link.)
1. Een bewonersvereniging: doel en aanpak
Onze nieuwe bewonersvereniging (statutair opgericht 28 aug. 2014) is als democratische organisatie gericht op goede belangenbehartiging en bewonersparticipatie voor en door bewoners van het Jekerkwartier.
Centraal daarbij staat de zorg voor:
- bescherming, handhaving en waar nodig verbetering of herstel van de leefbaarheid en de hoogwaardige woonomgeving van en in het Jekerkwartier
- een optimaal evenwicht te behouden of te bewerkstelligen met de andere stadsfuncties van en in het Jekerkwartier.
Primair is het Jekerkwartier een intensief bewoond woon- en leefgebied aan de rand van de binnenstad met een bijzondere ruimtelijke karakteristiek, unieke monumentale kwaliteiten en historische uitstraling.
Aantrekkelijk is het gebied daarmee ook voor andere stedelijke functies: universiteit en studenten, toerisme en horeca, en voor kleinschalige bedrijfjes, winkels en galerieën.
Het is een levendig multifunctioneel woonkwartier: een Maastrichts “Quartier Latin”, met nieuwe kansen en mogelijkheden: zoals de Tapijn en het Bauduinterrein.
De druk van de andere stedelijke functies kan ook risico’s geven. Dit mag niet ten koste gaan van de woonkwaliteit van het gebied. Het is in ieders belang de woonfunktie -als primaire drager van de vele stadsfunkties in het Jekerkwartier – te behouden, te beschermen en waar mogelijk te versterken.
Een bewonersvereniging – direct betrokken vanuit de dagelijkse leefomgeving- biedt daartoe mogelijkheden:
- gestructureerd overleg met de gemeente over alle ontwikkelingen die het Jekerkwartier betreffen.
- melding en verhindering van negatieve ontwikkelingen;
- ontwikkelen (burger)initiatieven voor leefbaarheid;
- stimulering van vrijwilligerswerk op buurtniveau;
- ondersteuning individuele bewoners;
- als forum voor informatie en overleg;
- Themagroepen: Juridische zaken, Verkeer, Leefbaarheid etc.
2. Wonen en Leefbaarheid
Van oudsher neemt de woonfunctie in de Maastrichtse binnenstad het Jekerkwartier naast de andere verschillende stadsfuncties een belangrijke plaats in. Waar in het centrum de stadsfuncties, werken, winkelen en uitgaan de overhand hebben is dit in het Jekerkwartier de woonfunctie.
Bijzonder is dat het wonen in het Jekerkwartier – historisch, met de vele open binnenterreinen – zijn centrale plaats voor een belangrijk deel heeft behouden. Daar ligt nu ook de aantrekkelijkheid van het gebied. De intensieve rehabilitatieprogramma’s in de tweede helft van de vorige eeuw hebben dit nog versterkt zoals nu ook weer met de Tapijn en het Bauduin terrein.
Wel zien we in onze tijd een verhoogde druk door een sterke toeneming andere stadsfuncties zoals de toeristische stadsrecreatie en de horeca. Vermeden moet worden dat ten koste gaat van de woonfunctie, de woonomgeving en de leefbaarheid zoals dat op een aantal plaatsen dreigt te gebeuren of al is gebeurd.
Van belang is een goed evenwicht te behouden of te herstellen.
Doel van de BJK is het om in dit krachtenveld de leefbaarheid en de kwaliteit van wonen en woonomgeving te beschermen, te handhaven en waar nodig verbeteren of te herstellen, met het doel een optimaal evenwicht te behouden met de andere functies in het Jekerkwartier.
3. Verkeer
In het -door de bewoners opgestelde- Verkeersplan Jekerkwartier worden concrete maatregelen voorgesteld voor het verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid door snelheidsremmende inrichting van straten en pleinen en met name terugdringing van doorgaand- en sluipverkeer.
- Belangrijke doelen zijn het tegengaan van (bezoekend) verkeer dat in het gebied niet thuis hoort, en bevorderen van langzaam verkeer:
- doorgaand verkeer en sluiproutes ontmoedigen of opheffen;
- niet buurtgebonden parkeren verminderen (vergunningssector)
- versterken voet- en fietsverkeer;
- verbeteren verbindende langzaam verkeersroutes op buurt- en stadsniveau.
4. Detailhandel, ambacht en galeries
Kenmerkend voor het Jekerkwartier zijn de vele, meestal kleinere, gespecialiseerde bedrijfjes en winkels vooral in de culturele en/of ambachtelijke sector : goud- en edelsmederijen, specialistische kunst- en antiek, kunstgalerieën, vioolbouwers etc. Daarnaast zijn er op buurtniveau nog een diverse hoogwaardige winkels zoals bakkers, een slagerij, nog steeds een drogisterij en specialistische (slow) food producten. Bedrijfjes die bij uitstek thuis horen in de buurt en te behouden zijn.
Een zorgpunt is dat de huidige economische ontwikkeling geregeld leidt tot langere leegstand en verstoring van het winkelbestand. Het is ongewenst dat winkelpanden dan omgezet worden in horeca.
- Dat veroorzaakt een grote kans op een verstoringen van de omgevingskwaliteit. Het is voor de kwaliteit van de buurtstructuur van belang deze winkelpanden te behouden voor een kleinschalig, liefst specialistisch winkelbestand dat goed past het Jekerkwartier .
- Stimuleringsprogramma’s kunnen daarbij van belang zijn.
5. Horeca en recreatie
Horeca en stadsrecreatie dragen veel bij aan de levendigheid en multifunctionaliteit van het Jekerkwartier. Het brede aanbod is hier aantrekkelijk en karakteristiek: specialistische en kwalitatieve restaurants, theatertjes, hotelletjes, proeflokalen en interessante cafés. Vooral de combinatie van deze verschillende stadsfuncties met de sterke woonfunktie geeft een rustig en een veilig klimaat.
Als die delicate balans niet in orde is kunnen die andere stadsfunkties, zoals de horeca conflicteren met de aard van de buurt. Dat leidt tot overlast en tot aantasting van de woonfunktie.
Er dient gewaakt te worden tegen bovenmatige ontwikkelingen. Het concept en de exploitatie moeten passen in het profiel van de omgeving. Dat profiel is bepalend voor vestiging en te stellen regels.
- Doelstelling is het oplossen van de knelpunten bij (te) grootschalige ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor de woonomgeving en de openbare ruimte.
Op diverse plaatsen dreigt een onevenwichtige balans: bovenmaatse spektakel- en feest activiteiten, te intensieve programmeringen en omvangrijke terrasontwikkelingen;
- te grote bezoekersstromen die de draagkracht en profiel van het omliggende (woon)gebied overstijgen;
- uitbreidingen en nieuw vestigingen die tot overconcentratie en verstoring leiden.
Deze ontwikkelingen vormen een (soms ernstige) aantasting van de woon- en leefkwaliteit. Grootschalige bedrijven zijn -qua aard- niet geschikt voor het Jekerkwartier.
6. Universiteit , onderwijs en kantoren
Onderwijs en kantoren zijn in ruime mate in het Jekerkwartier gevestigd. De universiteit is naast het wonen de meest bepalende factor in het Jekerkwartier. De diverse universiteitscomplexen vormen tezamen feitelijk één omvangrijke “stadscampus”. Momenteel betreft het vooral grote afgesloten ensembles en complexen met een beperkte toegankelijkheid voor de buurt en haar bewoners.
-
Tegen de achtergrond van het Tapijn project liggen hier extra kansen voor een verbeterde integratie van de universiteit met het Jekerkwartier:
- structureel overleg te initiëren met de universiteit over haar plannen in het Jekerkwartier;
- het “open leerlandschap” Tapijn mogelijk ook lanceren in de nu nog zo gesloten universiteitscomplexen binnen de muren (openlegging groene binnenterreinen);
- concentratie op grote monumentale complexen en niet ten koste van, panden die geschikt zijn voor woonfuncties.
- extra aandacht voor huisvesting van studenten en hun integratie met de stad en de buurt.
7. Landschap, Ruimte en Monumenten
Het Jekerkwartier is een gebied met veel fraaie, historische pleinen en straten en een buitenwoon interessante en belangwekkende ruimtelijke structuur. Er zijn veel monumentale, grote gebouwen, ensembles en complexen en veel monumentale woningen.
Landschappelijk biedt dit stedelijk gebied een omvangrijk groenbestand waarbij de parken en Jekerzone een prominente plaats innemen.
- Ook hier geldt dat, gezien het Tapijn project en de eventuele verdergaande ontwikkelingen bij de universiteit, extra ontwikkelingskansen mogelijk worden:
- behoud en versterken monumentale en ruimtelijke karakteristiek, stadsgezicht en stedelijke groenstructuren;
- versterken groen en parkenstructuur door de invulling van de Tapijn als landschappelijk park (sluitstuk) tussen de diverse parken in het Jekerkwartier en het Jekerdal;
- doortrekken en verbinden groenstructuren door integratie en verdere openlegging van (groene) binnenterreinen universiteitscampus;
- versterken groeninrichting straten en pleinen.
-o-
Wilt u lid worden? Dat kan via deze link.