De Limburger – Joos Philippens d.d. 14/04/2
Kan Maastricht de haast ongeremde groei van de universiteit wel aan? Hoeveel woningen zijn al verloren gegaan voor gezinnen? Een rapport over woningsplitsing toont aan dat (regionale) visie hard nodig is.
De Maastrichtse universiteit blijft onvermoeibaar als een tierelier groeien. Zes procent per jaar is de recente trend. Prachtig, maar waar moeten we heen met al die studenten? De gemeente zet nu in op de bouw van grootschalige studentencomplexen. Maar zelfs dat lijkt niet voldoende.
Versnipperd
Wat kan Maastricht nog aan? Wat is het ‘laadvermogen’ van de stad, vraagt Buurtbalans, de stichting waarin de buurten zich verenigen, zich af. Hoe groot is het probleem, hoeveel gezinswoningen zijn inmiddels versnipperd tot kamers of appartementjes? Een eerste aanzet vormt het conceptrapport van bureau Companen over woningsplitsing.
Na kritiek op de ongebreidelde verkamering van woningen installeerde de gemeente een soort ventiel om de druk op de leefbaarheid te verminderen. Maximaal 120 kamers mogen er jaarlijks bijkomen. Companens eerste conclusie: die 120 kamers worden niet gehaald, maar via allerlei omwegen komen er toch steeds meer studentenunits bij.
Nieuwste trend: ontwikkelaars en beleggers zetten in op kleine appartementen voor niet-studenten. Ze hebben de gemeente mee, want afgestudeerden wil je natuurlijk aan de stad binden. Actuele voorbeelden zijn de ‘verappartementisering’ van een oude telefooncentrale en een voormalig ziekenhuis tot samen 200 wooneenheden. Maar is het geen sluipweg? Wie controleert of een (kandidaat-)bewoner ook echt niet meer studeert?
Daarnaast melden verhuurders en architecten aan Companen dat pandeigenaren illegaal woningen blijven splitsen of omzetten in kamers. Zij nemen het risico omdat Maastricht nauwelijks handhaaft. Met de natte vinger kom je dan al snel uit op in totaal 200 woonruimtes per jaar voor (ex)studenten.
Onrust
Hoeveel gezinswoningen zijn de afgelopen tien à twintig jaar ten prooi gevallen aan deze versplintering? Volgens Buurtbalans vertikt Maastricht het om te berekenen hoe groot de gatenkaas is. „De gemeente en de universiteit weigeren ook om scenario’s door te rekenen van de effecten bij een groei met 5.000 respectievelijk 10.000 studenten (alleen al voor de universiteit).” Zou het resultaat tot onrust kunnen leiden?
Lees ook: Maastricht zet richting 2030 vol in op woningbouw, daarna gaat de rem erop
Studenten zijn cruciaal voor Maastricht, het vervolgens vasthouden van deze hoogopgeleiden is dat ook. Maar andere burgers klagen. Krapte op de woonmarkt, extreem hoge prijzen. Niet voor niets heeft de gemeente gekozen voor het meest ambitieuze bouwprogramma. Tot 2030 moeten 3500 woningen verrijzen, een verdrievoudiging van de vorige periode. De druk moet van de woonketel.
De studenten vormen een verhaal apart: 2400 eenheden moeten er tussen 2020 en 2026 bij komen, waarvan 75 procent grootschalig (1800) en 25 procent kleinschalig (600). Buurtbalans ziet een ‘financieel gedreven groei.’ Hoe meer inwoners hoe beter voor de financiën van de gemeente. Maar kan de stad qua leefbaarheid die schijnbaar oneindige studentengroei wel aan?
Je zou dus een stedenbouwkundige planning verwachten voor de hele stad. Waar willen we wat bouwen en voor wie? Helaas, Maastricht heeft een directeur Stadsontwikkeling, maar die is volstrekt onzichtbaar. Randwyck volbouwen met studentencomplexen is een logische stap, maar momenteel gebeurt dat zonder enige overkoepelende visie.
Regio
Ook een regionale blik kan erg helpen. De universiteit begon als Rijksuniversiteit Limburg, omdat heel Zuid-Limburg moest herstellen van de mijnsluitingen. Nu is het ‘Maastricht University,’ want in de nasleep van het Verdrag van Maastricht, ontdekten buitenlandse studenten de stad aan de Maas steeds meer.
Maastricht lijkt de regio te vergeten. Natuurlijk, bij het huidige acute kamertekort verwijst wethouder Niels Peeters dankbaar naar de nieuwe studentencampussen in Sittard en Heerlen. Die ervaring biedt een kans. Door structureel werk te maken van Zuid-Limburg kan hij meteen (mede) Maastrichts eigen woningkrapte oplossen.