Vragen

Toelichting bij vraag 1 en 2: in bijgevoegde tussenrapportage (paragraaf 4.3) staat beschreven dat we enerzijds constateren dat de WMC Maastricht in haar huidige rol een belangrijke bijdrage levert aan het beschermen van ruimtelijke kwaliteit en het stimuleren van initiatiefnemers om tot betere architectonische kwaliteit te komen. Anderzijds constateren we ook dat het streven naar optimale ruimtelijke kwaliteit (welstand en monumentenzorg) niet altijd meer samen gaat met het werken aan grote maatschappelijke opgaven en ambities van de stad. Om beter aan te sluiten bij de maatschappelijke opgaven van nu en het gedachtegoed van de Omgevingswet, is het nodig om de inhoudelijke rol en werkwijze van de WMC te wijzigen.

Vraag 1: Wat zou u in de toekomst graag willen behouden ten opzichte van de bestaande rol en verantwoordelijkheid van de WMC Maastricht?

 BJK reactie

• Behoud de WMC vanwege haar kwaliteit, vakmanschap, bevlogenheid en als onafhankelijk orgaan met wisselende samenstelling. Met nieuwe en extra kansen en mogelijkheden in samenhang met de plannen Omgevingswet.
• Essentieel zijn te behouden:
  • De volwaardige eigenheid en de “Onafhankelijk” gepositioneerde adviesrol WMC onder verantwoording van de gemeenteraad.
  • De samenstelling van de commissie op het gebied van Architectuur en monumentaal erfgoed en stedelijke inrichting.
  • de wijze van adviseren: gevraagd en ongevraagd.
  • De wisselende samenstelling en daarmee aanpassing aan de Architectonische en maatschappelijke ontwikkelingen: vernieuwingseffect.
• Voor de Binnenstad en overige monumentale gebieden en locaties: Behoud huidige WMC taakstellingen:  qua welstand, restauratie en monumentale waarde voor zowel Rijks- als Gemeentelijk monumenten, overig beschermd erfgoed en beschermd stadsgezicht.
• Voor de overige stadsdelen:  regels, uitvoering en inzet WMC op basis van een gedifferentieerde  welstanduitvoering afgestemd en in samenhang met de gebiedsprofielen Omgevingsplan.
  • Met versterkte (WMC) aandacht (en regels) voor gebieden, locaties en complexe projecten waar dat nodig is zoals bijvoorbeeld voor de aangegeven 5 prioritaire aandachtgebieden Omgevingsvisie en de “kwetsbare buurten”
  • Maar in combinatie met het Omgevingsplan voor gebieden waar dat kan met regels vooraf, vereenvoudigde verkorte procedures en toetsing achteraf.
  • In die gevallen tot aan “experimenteer gebieden” toe, met minder tot minimale sturing en voorschriften.

 Vraag 2: Wat zou u in de toekomst graag willen veranderen ten opzichte van de bestaande rol en verantwoordelijkheid van de WMC Maastricht?

BJK reactie

• Breid het taakveld uit met (vaste) advisering:
  • Over het gebruik, inzet en behoud openbare stedelijke ruimte; zoals ten aanzien van de beperkte openbare ruimte in de drukke binnenstad.
  • Op het gebied van de inrichting groene en landschappelijke gebieden.
• Extra aandacht zorgpunten:
  • Verdichting en “volbouwen” van voormalige open binnenterreinen binnenstad alsook sloop van daar veelal aanwezige historische bebouwing.
  • Risico’s, gevolgen en aantasting woonkwaliteit door bovenmatige stedelijke nieuwbouw op omliggende woningen, binnenterreinen en tuinen, met name in de binnenstad.
  • Het verlies van monumentale interieur onderdelen bij modernisering monumentale/historische gebouwen en binnenplaatsen. Te zeer gingen bij verbouw en woningsplitsing  van monumentale panden monumentale interieur delen verloren. Met als resultaat alleen nog een monumentale “huls”.
  • Zorgpunt is de toenemende de vraagstelling van de vrije tijd economie naar commerciële inzet van de toch al beperkte openbare ruimte (terrassen en evenementen) leidend tot een tekort aan gebied voor openbaar gebruik.

Toelichting bij vraag 3 t/m 6: om de inhoudelijke rol en werkwijze van de WMC Maastricht aan te passen, zijn er drie ‘draaiknoppen’ benoemd waarbinnen diverse oplossingen mogelijk zijn: i) proces & werkwijze; ii) beleid & regels; en/of iii) samenstelling van de commissie. In paragraaf 4.3 vindt u hier een uitgebreide omschrijving van.

 Vraag 3: Over proces en werkwijze – is vroegtijdig meedenken van de WMC Maastricht gewenst bij grote, complexe initiatieven en/of kleine bouwactiviteiten? En zo ja, hoe ziet u dit in de praktijk het liefste voor u?

 BJK reactie (nb voorlopige analyse/ conclusie gezien uw nader onderzoek)

• Bij grotere complexe initiatieven is vroegtijdig meedenken van de WMC samen met overige betrokken disciplines en overlegtafels een onontbeerlijke aanpak. Essentieel voor een integrale planbenadering en een beter zicht op haalbaarheid, voorwaarden, mogelijkheden en opties. In het vroegste stadium geeft dat alle partijen meer duidelijkheid en meer uitdagingen en kansen om oplossingen te bereiken.
• Ons advies: deelname van een delegatie van de WMC aan de “strategische- en/of omgevingstafels” geeft oi de meeste meerwaarde.
  • Op die manier blijft de eigen verantwoordelijkheid en positie van de WMC behouden en zeker gesteld.
  • De posities blijven in zo’n model ons inziens overzichtelijk en eenvoudiger; overigens altijd onverlet afzonderlijke deelsessies.
• Bij kleinere bouwopgaven kan ons inziens voortgebouwd worden op een grotendeels al bestaande WMC praktijk met coördinatie vanuit de WMC.  Afhankelijk van de processtadia (Vooraan, Tijdens en Achteraan): conform het “voorzetschema” in de nota blz 34:

 Vraag 4: Over beleid & regels – is het nodig om de welstandsnota volgens u aan te passen? En zo ja, welke wijzigingen zou u dan willen voorstellen?

BJK reactie

• Belangrijke voorwaarde voor een goede afstemming WMC en Omgevingswet: is de afstemming van de instrumenten uit de Omgevingswet – het “Architectuur beleid”  en de : “Regels/Gebiedsprofielen”-  met de overeenkomstige regels vanuit de Welstandsnota.
  • Aan te bevelen is ons inziens een compactere Welstandsnota door inpassing van de gebiedsafhankelijke en procedure regels in het “Omgevingsplan” en anderzijds de uitwerking van de hoofdlijnen van het Architectuurbeleid in de Omgevingsvisie.

• Architectuur beleid:
  • Wij adviseren het Architectuur beleid als onderdeel van de Omgeveingsvisie 2040 nader uit te werken, mede onder inbreng van de WMC.
    • Het beeld, uitstraling en kracht van Maastricht wordt in belangrijk mate bepaald door de kwaliteit en karakter van haar architectuur en stedelijke inrichting. Essentieel is het de kwaliteit en mogelijkheden ook naar de toekomst op een hoog pijl te borgen met een structureel toekomstig architectuurbeleid.

• Regels/ Gebiedsprofielen omgevingsplan
  • De gebied georiënteerde regels/onderdelen van de Welstandsnota zijn ons inziens voor een deel op te nemen in de regels van het omgevingsplan.
    • Daarin kan dan ook gedifferentieerd worden hoe die procedureel en in combinatie met overige wettelijke voorschriften criteria zijn te hanteren.
    • Een oplossing waarin in bepaalde situaties ook met versnelde procedures en meldingen gewerkt zou kunnen.
  • Voordeel van de integratie en verplaatsing van een deel van de huidige “bouw en architectuur regels” uit de Welstandsnota naar de aangepaste gebiedsprofielen en regels Omgevingsplan is een compactere Welstandnota.
    • De Welstandnota zal zich dan sterker kunnen richten op hoofdzaken enerzijds en uitwerking, verdere invulling en  fine tuning van het “Architectuurbeleid Omgevingsvisie” en de “Regels Omgevingsplan” anderzijds .
    • Daarbij gaat het dan meer op een Maatschappelijke, Beeldvormende en  Architectonisch  georiënteerde uitwerking. Periodiek, bij te stellen en aan te passen aan maatschappelijke

Vraag 5: Over de samenstelling van de commissie – is een inhoudelijke wijziging van de samenstelling van de WMC Maastricht gewenst? En zo ja, welke wijzigingen zou u willen voorstellen?

 BJK reactie

• Wij adviseren de commissie uit te breiden met de Landschapsdiscipline als versterking voor de toekomstig belangrijke landschappelijke ruimtelijke en “groene” taakstellingen en de steeds belangrijkere kwalitatieve  inrichting en behoud van de openbare ruimte van de stad.
  • Voor wat diverse andere vaak genoemde kennisvelden betreft (energie beleid) kan oi volstaan worden met al in de gemeente aanwezige disciplines.

Vraag 6: Zijn er nog andere zaken die u wilt meegeven ten aanzien van de toekomst van de WMC Maastricht? 

BJK reactie

• Door gemeentelijke diensten en organisatie op het gebied van de RO wordt al langer gewerkt met interdisciplinaire teams. Zoals nu voorgesteld wordt met de interdisciplinaire strategische- en/of omgevingstafels.
  • Vanuit onze positieve ervaringen op dat gebied is absoluut aan te bevelen bij complexe opgaven met veel andere raakvlakken in te zetten op multidisciplinaire teams. “Dubbels“ die soms niet zijn uit te sluiten leveren uiteindelijk toch meer winst dan (kosten) verlies op.
• Maak de de WMC naar buiten toe beter zichtbaar.
  • Geef meer openheid, extra voorlichting en ook digitale en periodieke publicatie met (openbare) agenda, behandeling en adviezen.
  • Alsook een periodieke (jaarlijkse?) algemene openbare discussie tafel met bewoners en buurten.
• Stimuleer en leg het participatie traject met de omgeving vast.
  • Geef meer aandacht en ruimte aan de inbreng, belangen en afstemming bestaande omgeving/ omwonenden bij planontwikkeling.
  • Openbaarheid moet ook voorop staan in de voortracé.  Initiatief nemers moeten verplicht worden al in het voor tracé overleg te voeren met de omgeving. Vermeden moet worden dat de omgeving buiten spel gezet wordt door het voldongen feit van een onverwacht plan met een onverwacht WMC eind advies.
• Handhaving op uitvoering op WMC voorschriften blijft verder een voortdurend zorgpunt. Ons monumentenbeleid staat en valt er mee.
  • Situaties waar bij monumenten -in afwijking van de voorwaarden- de overtreding niet hersteld wordt komen, zelfs jarenlange klachtenmeldingen, vaker voor dan je mag verwachten.